Winnie Verswijvel Inspiratie Bijgewerkt: 29 dec 2025, 10:25

Leestijd: 3 minuten

In 50 jaar is 95 procent van de paling verdwenen: zó (on)verantwoord is paling eten volgens experts

Tussen een simpel wit puntje, op z’n Japans met unagisaus of op brioche met citroen: weinig kan tippen aan de romige én rokerige smaak van paling. Toch zijn we ons ervan bewust dat paling niet het beste imago heeft op vlak van duurzaamheid. Hoe zit dat precies? En nu het einde van het jaar nadert: is een stukje paling nog wel verantwoord?

Culy zet op een rijtje waar het negatieve imago vandaan komt én zoekt uit of er manieren zijn om ethisch verantwoord paling te eten.

Wat is er precies zo verknipt?

De reden dat paling zo moeilijk ligt, heeft alles te maken met het feit dat het om een bedreigde vissoort gaat. Het IUCN (Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur) classificeert paling namelijk als ‘ernstig bedreigd‘, wat slechts één stap verwijderd is van uitsterven in het wild.

Die evolutie ging in korte tijd razendsnel: in vijftig jaar is de volwassen palingpopulatie in Nederland met 95% (!) afgenomen en in Europa is die populatie minder dan 1% van wat het in de jaren tachtig was. Drastische cijfers.

Dat het niet goed gaat met de paling is dus een understatement. De oorzaak van dit alles zit ‘m in overbevissing, vervuild water en obstakels zoals dammen en gemalen.

Schrijnende illustratie van dat laatste: palingen die naar hun paaigebied willen zwemmen, worden vaak meegesleurd of vermalen door waterpompen.

Extra kwetsbare soort

Paling is bovendien extra kwetsbaar omdat de soort maar één keer in haar leven paart, en pas na 15 tot 25 jaar (anders dan bij bijvoorbeeld kabeljauw of zalm, die meerdere keren per leven paaien). Elke paling die gevangen wordt vóórdat hij kan paaien, gaat dus in wezen verloren.

Illegale visserij en zwarte handel maken de situatie alleen maar erger. Een bijkomend nadeel aan dat laatste is dat illegale vissers de palingen vaak uit vervuilde gebieden opvissen, wat ook nog ‘ns gezondheidsrisico’s aan het adres van de consument kan opleveren.

Het slechte imago van paling komt dus niet uit de lucht vallen. Met bovenstaande informatie hoeft het niet te verbazen dat milieuorganisaties met klem adviseren om het vissen op paling te stoppen. De vraag die voor veel mensen terecht rijst is dan: kunnen we ook zoiets als duurzaam gevangen paling eten?

@chef.rens

#gerooktepaling #platingfood #foodtiktok #culinaryarts #culinairhoogstandje #paling #spek #culinaire #culinaireinspiratie #avocado #nederland #foryou

♬ love nwantinti (ah ah ah) – CKay

Duurzaam gevangen paling: kan dat wel?

Hoewel milieuorganisaties er waarschijnlijk flink van gaan nee-schudden, beweert de palingvisserij zelf dat dat ze steeds meer duurzame methodes toepassen. Naar eigen zeggen zetten ze bijvoorbeeld in op selectieve vangst (zodat alleen volwassen palingen die al hebben gepaaid op een veilige manier worden gevangen) en nemen ze maatregelen om te vermijden dat palingen vermalen worden in waterkrachtcentrales.

Dat klinkt als stappen in de goede richting, maar feit blijft dat paling een ernstig bedreigde diersoort is. Voor tegenstanders van de palingvisserij zijn voorgaande ingrepen dan ook niet voldoende om van duurzame paling te kunnen spreken.

Hoe zit dat met het ESF-keurmerk?

Zonder belerend te willen zijn, willen we om voorgaande redenen adviseren om twee keer na te denken alvorens je een stukje paling koopt. Wil je de meest verantwoorde optie in huis halen? Paling met het ESF-keurmerk (Eel Stewardship Fund) is een goed begin. Bij dit fonds zitten uitsluitend palingproducenten die mee willen bijdragen aan het herstel van de huidige palingstand.

Wie paling met het ESF-logo koopt, betaalt hierdoor indirect mee aan projecten zoals het aanleggen van vispassages en wetenschappelijk onderzoek. Daar kun je dus in ieder geval voor kiezen als je een stukje paling op je bord wil, al is het ook hier weer belangrijk om een kanttekening te plaatsen.

Het ESF-fonds formuleert namelijk geen concrete duurzaamheidseisen en wordt daardoor ook niet gecontroleerd in hun concrete acties.

Ondanks dat we liever een ander verhaal hadden verteld, is het voor de wereld beter om paling te laten zwemmen en te kiezen voor een alternatieve vis op je menu.

Te moeilijk? Beschouw paling dan als een luxeproduct voor heel af en toe, met respect en bewustzijn voor de complexiteit erachter. Die kennis heb je vanaf nu in handen.

Onze populairste artikelen van deze week:

1. Culy Basics: zo maak je een klassieke rode wijnsaus
2. Jamie Oliver verklapt simpele truc: zo blijft je aardappelpuree uren warm zonder uit te drogen
3. Goddelijke knoflooksoep maken (met 6 bollen knoflook!)
4. Lemon posset (een toetje van citroen gevuld met room)
5. Supersnelle tomatensalsa maken